Terapia Integracji Sensorycznej
Twórczynią metody jest A. J. Ayres – terapeuta zajęciowy, psycholog która odwołuje się do koncepcji integracji bodźców zmysłowych napływających do mózgu. Integracja sensoryczna jest procesem neuronalnym, dzięki któremu mózg otrzymując informacje ze wszystkich zmysłów dokonuje ich rozpoznania, segregowania, selekcji, interpretacji i powiązania z posiadanymi informacjami. Ten skomplikowany proces prowadzi do powstania adekwatnej reakcji adaptacyjnej. Integracja sensoryczna jest więc niezbędna do uczenia się, zdobywania wiedzy i informacji ( Mass, 1998 ).
Dzięki temu procesowi możemy zachowywać się w sposób celowy i adekwatny do danej sytuacji, np. z odpowiednią siłą podniesiemy szklankę z napojem, czy prawidłowo usiądziemy przy biurku, żeby wykonać konkretne zadanie. Jeżeli z jakiegoś zmysłu płynie za dużo bądź za mało informacji, lub informacje te są w zły sposób zintegrowane (połączone) wówczas mamy do czynienia z sytuacją w której nasze ciało nie wie jak ma się zachować. Dziecko np. siądzie w nieprawidłowej pozycji przy biurku nie dlatego że chce nam zrobić na złość, ale dlatego że jego mózg odbiera za mało informacji ze zmysłu czucia głebokiego (odpowiedzialnego min. za przekazywanie informacji na temat położenia ciała w przestrzeni i położenia poszczególnych części ciał względem siebie). Innemu dziecku np. przeszkadza w odrabianiu lekcji, to że obok słychać włączone radio, lub słychać przejeżdżające za oknem samochody, może to świadczyć o tym, że odbiera ono zbyt intensywnie wrażenia płynące ze zmysłu słuchu (jest nadwrażliwe słuchowo). Prawidłowy przebieg rozwoju integracji sensorycznej jest podstawą do kształtowania się wyższych czynności umysłowych.
Deficyty w przebiegu procesu integracji sensorycznej dotyczą zarówno dzieci z normą intelektualną jak i dzieci niepełnosprawnych. Dlatego też metoda terapi S.I ma zastosowanie w pracy terapeutycznej z dziećmi:
- mających trudności szkolne (trudności z czytaniem , pisaniem, ortografią, trudności z koncentracją uwagi),
- wykazujących opóźnienia w rozwoju mowy, rozwoju ruchowym,
- z grupy ryzyka (zagrożona ciąża, obciążenia okołoporodowe, cesarskie cięcie, wcześniactwo, czynniki dziedziczne) jako działanie profilaktyczne, które podjęte we wczesnym okresie rozwoju dziecka zmniejsza lub eliminuje ryzyko wystąpienia zaburzeń integracji sensorycznej,
- z nadpobudliwością psychoruchową (adhd, add),
- z upośledzeniem umysłowym ,
- z zespołem downa,
- z autyzmem,
- z zespołem aspergera,
- z mpdz (mózgowe porażenie dziecięce),
- z kruchym chromosomem x.
Terapia S.I. powinna być poprzedzona diagnozą opartą na Testach Południowokalifornijskich, obserwacji klinicznej oraz innych narzędziach diagnostycznych.
Celem terapii S.I. jest wzbogacenie zdolności mózgu do dostrzegania bodźców płynących z otoczenia, do odczytywania i zapamiętywania ich oraz opartego na tej podstawie świadomego działania.
Terapia S.I. jest dla dziecka zabawą ( tzw. terapią naukowej zabawy ), podczas której wykonuje ono szereg zadań ( z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu ) dostarczając sobie odpowiedniej ilości i jakości bodźców zmysłowych oraz prowokując układ nerwowy do prawidłowej integracji tych bodźców. Aby zajęcia były atrakcyjne wykorzystuje się do nich różnego rodzaju huśtawki, liny, deskorolki, drabinki do wspinania itd. Dziecko skacze, czołga się, pokonuje tory przeszkód, dobrze się przy tym bawiąc. Ciągłe balansowanie na granicy możliwości dziecka poprawia organizację ośrodkowego układu nerwowego i wpływa na zmianę zachowania w sferze motorycznej oraz emocjonalnej, poprawia funkcje językowe i poznawcze, a przede wszystkim przejawia się lepszą efektywnością uczenia się. Podczas terapii nie uczy się dziecka konkretnych umiejętności, lecz poprawiając integrację sensoryczną wzmacnia procesy nerwowe leżące u podstaw tych umiejętności.
